Pomalowane twarze, ubiory, flagi, hymny, bębny, tam-tamy są odpowiednikiem państwa. Walka na boisku to substytut wojny, gdzie trener jest generałem a piłkarze wykonawcami strategii. W grze FIFA można być jak Alex Ferguson, menager Manchesteru United, Cristiano Ronaldo czy Leo Messi. Można, będąc w domu, poczuć atmosferę Camp Nou.

A komputerowa FIFA to substytut sportu. Spełnienie nieosiągalnych marzeń. FIFA ma też zalety – nikt nie zabija, nie obcina głów i nie leje się krew, ale wirtualny pot. Wirtualny Cristiano czuje się tak jak prawdziwy. Jest wielki.

Substytuty są podróbką oryginału. Portale społecznościowe są substytutem życia. SMS-jest substytutem rozmowy, wirtualne kartki świąteczne są substytutem życzeń. Ostatecznie social media jako substytut są narzędziem do wywołania realnej wojny. Choroby już wywołują.

***

Najlepszymi lekarstwami są: pan doktor Dieta, doktor Spokój, doktor Radość oraz doktor Praca.
Jonathan Swift (pisarz)

Pogoda ducha i umiar zapewniają zdrowie.
przysłowie niemieckie
Za to co kosztuje jeden nałóg, można wychować dwoje dzieci.
Benjamin Franklin (polityk)